Het Pensioenakkoord: Waar staan we nu?

Categoriën:
In juni 2019 presenteerde het kabinet samen met de sociale partners het principe akkoord “Vernieuwing pensioenstelsel”. Dit pensioenakkoord is gebaseerd op het SER-advies “Naar een nieuw pensioenstelsel”.
Ondertussen zijn we één jaar en een Corona-crisis verder en is er bekendgemaakt dat er een nieuw pensioenakkoord is. De uitwerking hiervan is op 22 juni 2020 naar buiten gebracht en is te vinden in de 'Hoofdlijnennotitie' en in de notitie van het Centraal Planbureau (CPB): 'Nieuwe pensioenregels'. Deze documenten plus bijlagen tellen zo'n 400 pagina's met daarin uitgebreide beschrijvingen van het nieuwe stelsel. De uitwerking is niet meer gebaseerd op het pensioenstelsel zoals beschreven in het akkoord van 2019, maar op een stelsel zonder rekenrente of dekkingsgraad. Vrijdag 3 juli 2020 heeft de FNV als laatste van de sociale partners ingestemd met het pensioenakkoord. Het is nu aan het kabinet om het pensioenakkoord om te zetten in wetgeving.

  • Ons antwoord

    Het is tijd dat ons stelsel vervangen wordt door een nieuw stelsel. Enerzijds omdat ons huidige stelsel inconsistent is en niet nageleefd wordt en anderzijds omdat de ontwikkelingen sinds 2006 anders zijn gelopen dan indertijd was voorzien.
    De grote vraag is: doet het nieuwe pensioenstelsel wat er beloofd is? Uit onze berekeningen blijkt dat de gepensioneerden wel meer indexatie kunnen verwachten, maar zeker niet een koopkrachtig pensioen.

Waarom is een nieuw pensioenstelsel nodig?

Het kabinet en de sociale partners willen een nieuw pensioenstelsel dat beter aansluit op de huidige arbeidsmarkt, transparanter is, persoonlijker is en dat eerder uitzicht biedt op een koopkrachtig pensioen. Er moet dus eerder en meer geïndexeerd kunnen worden.

  • Ons antwoord

    Met aansluiten op de arbeidsmarkt wordt o.a. bedoeld dat ook ZZP'ers pensioen moeten kunnen opbouwen. Het loslaten van de doorsneesystematiek maakt dit eenvoudiger. 
     
    Het huidige stelsel was inderdaad nooit transparant en is door alle aanpassingen nog minder transparant geworden. Wil je transparant zijn, dan moet er ook een stelsel zijn dat je wilt en kunt uitleggen en ook durft te verantwoorden. Hiervoor zijn veranderingen en vereenvoudigingen nodig. Dit betekent ook dat de vele inconsistenties in het huidige pensioensysteem moeten verdwijnen, al lijkt de inspanning daar nog niet op gericht.

    Veel pensioenen zijn sinds 2008 niet of nauwelijks geïndexeerd. Het koopkrachtverlies voor veel gepensioneerden nadert de 20%. Een schrale troost voor de gepensioneerden is dat de regels vaak worden aangepast om (massale) kortingen te voorkomen. 

Wat gaat er veranderen?

De belangrijkste aangekondigde veranderingen zijn:
  1. De afschaffing van de doorsneesystematiek.
  2. Het afschaffen van de buffers.
  3. Het loslaten van de gedempte kostendekkende premie.
  4. Het loslaten van de nominale zekerheid.
  5. Mee- en tegenvallers worden ook gedeeld met toekomstige generaties.
Inmiddels is naar buiten gekomen dat de stuurgroep denkt aan een systeem zonder rekenrente en zonder dekkingsgraad, maar met een projectierendement. Er volgt hier meer over deze methode als hier meer over bekend is.

  • Ons antwoord

    Met de afschaffing van de doorsneesystematiek wordt ook de pensioenopbouw naar voren gehaald. In het huidige systeem is pas na je 45ste de helft van je pensioen opgebouwd. In het nieuwe systeem bereik je dit al als dertiger. De overgang is het meest nadelig voor mensen rond de 45-50. In het pensioenakkoord staat wel dat dit gecompenseerd gaat worden, maar niet hoeveel en door wie.

    De grootste verbetering van het systeem is de afschaffing van de gedempte kostendekkende premie. Veel pensioenfondsen verliezen hierdoor meer dan 1% dekkingsgraad per jaar. Als deze verkapte premiekorting sinds de introductie van het FTK niet was toegestaan, dan zouden een aantal grote fondsen nu buiten de gevarenzone zijn. Het loslaten van de nominale zekerheid lijkt een papieren exercitie. De regels van de wet zijn meerdere keren aangepast om kortingen te voorkomen en ook nu wordt er veel aan gedaan om voor en bij de overgang naar het nieuwe stelsel kortingen te voorkomen. Als men dit echt niet wil, kan men dit beter in het systeem inbouwen.

    Het doorschuiven van tekorten naar toekomstige generaties kan natuurlijk alleen als je die toekomstige generaties hier ook toe kunt verplichten. Bij een ABP zal dat wel kunnen, maar of dat ook bij een ondernemingspensioenfonds kan als de werkgever en de werknemers hun bijdragen in de tekorten willen beëindigen? Het risico bestaat dat deze tekorten dan extra hard terugkomen.